Kan Leiden een centrum worden voor digitale bewustwording onder consumenten?

Online platformen, digitale dienstverleners en webshops zijn onmisbaar geworden voor veel Nederlanders. We besteden steeds meer tijd en geld online. Online retail is voordelig, snel en enorm luxe. Toch is het niet alleen pracht en praal: online zaken doen kan namelijk ook zorgen voor financiële risico’s en privacy inbraak. Rijkswaterstaat en de gemeente doen er daarom alles aan om Leidenaren bewust te maken van digitale valkuilen. Volgens sommige tech experts zou Leiden, als kennis hoofdstad van Nederland, het Hollandse centrum voor digitaal bewustzijn kunnen worden. 

Digitale geletterdheid is een veelbesproken onderwerp binnen Nederlandse gemeenten. Tegenwoordig regelen we bijna alles online: van doktersafspraken tot geldzaken. Dit levert technologisch onderlegde mensen eigenlijk alleen maar voordelen op, maar het heeft ook een schaduwkant.

Consumenten die hier niet aan mee kunnen of willen doen, worden geforceerd om online omgevingen te gebruiken die ze niet begrijpen. Dit kan, naast frustratie en stress, voor serieuze veiligheids risico’s zorgen.

Niet alle online platformen zijn even betrouwbaar, en dit is vooral belangrijk wanneer gebruikers persoonlijke informatie en financiële gegevens moeten delen. Online gokken is sinds 2021 legaal in Nederland, maar dit betekent niet dat alle online goksites veilig zijn.

Leidenaren die veilig willen spelen zijn hierdoor grotendeels afhankelijk van spelers ervaringen, professionele recensies en lokale voorlichtingsinitiatieven. Websites die zich focussen op de kansspelsector geven bijvoorbeeld regelmatig advies over het beste belgische online casino, inclusief een gedetailleerd overzicht van de licentie, het bonus aanbod en de spel catalogus. 

Rijkswaterstaat investeerde de afgelopen vier jaar ieder jaar €7,5 miljoen in het aanpakken van digitale geletterdheid. Dit geld werd verdeeld over gemeenten om gratis workshops en cursussen te organiseren. Ook in Leiden zijn er verschillende initiatieven die bewoners een handje helpen met het regelen van digitale zaken.

Er zijn bijvoorbeeld gratis lessen waar je basis computer vaardigheden kunt leren, en workshops die je op weg helpen met het installeren van essentiële software op je telefoon.

De gemeente werkt echter niet alleen aan persoonlijk gebruik, maar probeert ook haar eigen digitale omgeving te verbeteren. De website van de gemeente werd in 2023 grondig getest.

Volgens het onderzoek voldoet de site aan alle 43 technische toegankelijkheidscriteria. Hier neemt de gemeente echter geen genoegen mee: eind 2025 staat er nog een onderzoek op de planning, en problemen die worden gevonden moeten in 2026 opgelost worden. 

Buurtbewoners, burgerinitiatieven en hulpgroepen spelen een onmisbare rol binnen het verbeteren van digitale geletterdheid. Het is niet makkelijk om hulp te vragen, en al helemaal niet bij een overheidsinstantie waar je geen contacten hebt.

De gemiddelde Leidenaar is bovengemiddeld hoog opgeleid en hierdoor de perfecte sparpartner om digitale problemen op te lossen. 

Technologie- en onderwijsexperts raden de gemeente aan om Leidse vrijwilligers te koppelen aan mensen die digitale hulp zoeken. 

Leiden is de uitgelezen plek voor een dergelijke casestudie. De stad is namelijk klein genoeg om overzichtelijk testen mogelijk te maken, en de stad heeft enorm veel kennis in huis.